Θεωρείται , όχι άδικα, ένα από τα πρώτα αντιφασιστικά αριστουργήματα αφού ο Μαλρό αναγνώρισε τον φασισμό ως μέγιστη απειλή και το έγραψε πριν γίνουν γνωστά τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως και το άρχισα την Πέμπτη, Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος, χωρίς να είναι εσκεμμένο.«Η σκέψη του πιανόταν από ότι έβλεπε μπροστά του, για να ξεφύγει από καθετί άλλο. Τι να σκεφτεί; Αν τον αναγνώριζαν, δεν θα του έμενε πια παρά να αναρωτιέται αν θα έρχονταν σε λίγο να τον σκοτώσουν, να τον βασανίσουν ή απλώς να τον σπάσουν στο ξύλο, καλύτερα να σκέφτεται τις επιγραφές.Πολλές ήταν μισοσβησμένες. Μερικές κρυπτογραφικές. ‘Αν πρόκειται να μείνω εδώ, θα ψάξω να βρω τον τρόπο να τις διαβάσω’. Κάποιες ήταν καθαρές. Ξανάρχισε να περπατά γύρω γύρω στο κελί, πολύ αργά. Ξεχώρισε με το βλέμμα τις πιο ζωηρές και διάβαζε πλησιάζοντας: ‘Δεν θέλω..’ Η συνέχεια σβησμένη. Μια άλλη : ‘Να πεθάνει κανείς μες στον δρόμο δεν είναι τόσο άσχημο όσο το να πεθάνει εδώ μέσα’»..διαβάζοντας αυτό το τελευταίο μου ήρθε στο μυαλό ο θάνατος του αστέγου προ λίγων ημερών στη Θεσσαλονίκη. Δεν συγκρίνω, δε γίνεται, αλλά να ένα παράπονο με πιάνει..Μια εσώτερη πάλη ανάμεσα στην τρέλα και στη σκέψη τόσο όσο να διατηρήσει ένα μικρό κομμάτι που θα του επιτρέψει να μη λυγίσει και συγχρόνως ένας ύμνος προς τη μουσική ως σωτήρια, ως αγάπη.«Οι δύο φωτεινές κλωστές που έμπαιναν απ"την πόρτα και σχημάτιζαν ορθή γωνία, σβήστηκαν. Η δύναμή του, που που τώρα κατάντησε παρασιτική, τον ροκάνιζε επίμονα. Ήταν ένα ζώο δραστήριο, και το σκοτάδι τον αποτοξίνωνε απ"τη θέληση. Έπρεπε να περιμένει. Τίποτ" άλλο. Να βαστάξει. Να ζήσει σαν το λυχνάρι, σαν τους παράλυτους, σαν τους ετοιμοθάνατους, με την ίδια επίμονη και ναρκωμένη θέληση, σαν ένα πρόσωπο μέσ" στο βάθος του σκοταδιού. Αλλιώς η τρέλα.»Και όπως διαβάζω πέφτω πάνω σε έναν στίχο ‘Κι αν τούτη η νύχτα είναι μια νύχτα της μοίρας…’ μα κάπου τον ξέρω λέω και συνεχίζει η γυναίκα του την απάντηση ‘…Ας είναι ευλογημένη, μέχρι να χαράξει η αυγή’..αχ ω ρε Σεφέρη που δεν αναγράφεσαι πουθενά…«..Την ώρα τούτη, αν είναι νύχτα έξω, όπως εδώ, μέσα σ’ όλα τα σπίτια κάθεται ή κοιμάται σιωπηλά ένα κατατρεγμένο πλήθος. Γιατί η αγάπη είναι επιλογή, και δεν έχεις τίποτα να διαλέξεις, άμα δεν έχεις τίποτα να δώσεις»..πάντα επιλέγω την αγάπη ακόμη και όταν νομίζω ότι έχω αδειάσει, γιατί πολλές φορές το μυαλό απλά δε ξέρει..Οπισθόφυλλο:«Γερμανοί σύντροφοι, εσείς που έχετε αδέρφια ή παιδιά στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, τούτη τη στιγμή, απ’ αυτή την αίθουσα ως την Ισπανία κι ως τον Ειρηνικό, πλήθη όμοια με μας είναι μαζεμένα και το νυχτέρι απλώνεται απ’ τη μια άκρη του κόσμου ως την άλλη…»Ο κόσμος είχε έρθει εδώ μόνο και μόνο επειδή υμνούσε τον λαό που βρισκόταν θαμμένος μες στις φυλακές της Γερμανίας. Ήρθε εδώ γι’ αυτό που ήξερε και γι’ αυτό που αγνοούσε. Μέσα απ’ τον λόγο του ομιλητή, ο ανθρώπινος πόνος άπλωνε αστείρευτα τη δυνατή, υπόγεια φωνή του. Όλοι περίμεναν τα συνθήματα.Ο Κάσνερ αναρωτιόταν πολλές φορές τι αξία είχε η σκέψη μπροστά στα δύο πτώματα της Σιβηρίας με τα συντριμμένα γεννητικά όργανα και τις πεταλούδες γύρω από το πρόσωπο. Καμία λέξη δεν είχε τόσο βάθος όσο η απανθρωπιά. Μα η αντρίκεια αδερφοσύνη την αντιμετώπισε μέσα στα τρίσβαθα του αίματος, μέσα στα πιο σκοτεινά μέρη της καρδιάς, όπου παραμονεύουν τα βασανιστήρια κι ο θάνατος…